Op woensdag 6 juni 2024 organiseerden we samen met Gezond Leven Diëtisten een webinar en live discussie over e-health in de diëtetiek. Net als de GGZ, heeft de diëtetiek veel baat bij e-health, mits dit de cliënt en diëtist daadwerkelijk ondersteunt en waarde toevoegt in het behandeltraject. Deze brede kwestie onderzochten we gezamenlijk met onderzoekers, diëtisten, e-health leveranciers en andere zorgprofessionals aan de hand van vier stellingen.
- E-Health is essentieel voor het verbeteren van de efficiëntie in de diëtetiek, vooral gezien de toenemende werkdruk onder diëtisten
Het belang van e-health wordt breed erkend. Diëtisten zetten e-health in, zowel op eigen initiatief als met ondersteuning van leveranciers. Eenvoudige e-health-oplossingen zoals videobellen en chatten over vragen van cliënten bieden al snelle feedbackloops en kunnen de behandelduur verkorten. E-health wordt gezien als een ideale oplossing voor vervolgconsulten, terwijl face-to-face consulten de norm blijven voor eerste afspraken. De redenen voor het inzetten van e-health zijn divers: sommigen voelen de druk vanuit de IZA, terwijl anderen de waarde ervan al inzien.
Andere belangrijke voordelen van e-health volgens de deelnemers zijn dat het no-show percentages kan verlagen door bijvoorbeeld sms-herinneringen voor een afspraak te sturen. Ook kunnen processen en werkafspraken online duidelijk worden uitgelegd, waardoor online consulten even toegankelijk of zelfs toegankelijker worden dan praktijkbezoeken. Dit wordt ondersteund door literatuur die aantoont dat e-health leidt tot betere gezondheidsresultaten en sneller herstel. Met e-health werk je met observaties in plaats van herinneringen en kun je alles kwantitatief monitoren.
Natuurlijk zijn er ook uitdagingen. Verschillende deelnemers geven aan het lastig te vinden om e-health te integreren in hun zorgprocessen. Ook wordt soms nog niet direct gezien hoe e-health de werkdruk voor een diëtist kan verlagen. Verder wordt er ook kritisch stilgestaan bij de toegankelijkheid van e-health voor mensen met een lage sociaaleconomische en laaggeletterdheid.
Hoe worden deze problemen aangepakt?
Omdat e-health als zo’n belangrijk onderwerp wordt gezien, worden er door diverse instanties opleidingen aangeboden. Deze opleidingen leren diëtisten hoe e-health ingezet kan worden in zorgprocessen. Een eerste belangrijke stap is bijvoorbeeld het maken van online afspraken en het schrijven van psycho- en voedingseducatie.
Er is consensus over dat e-health niet voor iedere cliënt geschikt is. Maar een systeem zoals NiceDay kan zeer nuttig zijn omdat het chatsysteem als een soort WhatsApp werkt. Dit is ook goed te begrijpen voor mensen die bijvoorbeeld laaggeletterd zijn. Daarbij kan AI-technologie zoals ChatGPT worden ingezet om het niveau van een tekst aan te passen, zodat het makkelijker te begrijpen is.
NiceDay kan ook de werkdruk verminderen door gegevens te centraliseren en door personeel buiten kantoortijden te laten werken. Dit biedt bijvoorbeeld moeders de kans om ’s avonds of in het weekend te werken. Groepsconsulten en -gesprekken zijn ook mogelijk met NiceDay waardoor er minder individuele gesprekken gevoerd hoeven te worden.
- Het gebruik van e-health moet gezien worden als een verlengstuk van de diëtist, niet als een vervanging
De tweede stelling benadrukt dat e-health nog niet in staat is de diëtist te vervangen. AI wordt hier als voorbeeld genoemd: “AI-gegenereerde antwoorden kunnen soms verwarrend zijn en zijn niet altijd valide. Daarom blijft het advies van een diëtist noodzakelijk. Hoewel AI nuttig kan zijn om het tekstniveau aan te passen voor bepaalde doelgroepen, moet het als ondersteuning worden gezien en blijft het advies van de diëtist essentieel.”
Een deelnemer van de Wageningen Universiteit verwijst naar haar onderzoek over de behandeling van diabetespatiënten en de rol van e-health daarin. Ze vertelt dat tussentijds contact via e-health als zeer positief wordt ervaren. Haar collega’s werken aan een virtuele diëtist die als verlengstuk van de diëtist kan dienen. Informatie wordt bijvoorbeeld uitgelegd op B1-niveau en ondersteund met plaatjes en tekeningen. De effectiviteit verschilt echter per cliënt; de ene kan veel kennis absorberen, terwijl de andere minder opneemt.
Alle deelnemers zijn het erover eens dat de menselijke factor in de zorg cruciaal blijft. Technologie kan de diëtist niet volledig vervangen, omdat persoonlijke interactie en empathie een grote rol spelen in het succes van behandelingen.
- E-health technologieën empoweren diëtisten door hen toegang te geven tot geavanceerde diagnostische en managementtools, wat onmisbaar is in de moderne gezondheidszorg
Over het algemeen biedt digitalisering meer informatie over cliënten, wat leidt tot beter geïnformeerde beslissingen en versterkte behandelrelaties. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar doordat de cliënt online tussentijds contact kan hebben en gerichtere informatie kan ontvangen, wordt de band tussen diëtist en cliënt versterkt wat uiteindelijk de behandeling ten goede komt.
Opnieuw wordt benadrukt dat implementatie een grote uitdaging blijft. Hybride zorg vereist een heroverweging van werkprocessen en een goede integratie van e-health tools. Sommige diëtisten vragen zich af waarom bepaalde processen, zoals het maken van schema’s, niet door AI kunnen worden uitgevoerd. Het is echter essentieel om te beoordelen of dit zinvol is en of het daadwerkelijk voordelen biedt zonder extra werk te creëren.
Opleidingen zijn belangrijk om diëtisten te leren hoe ze e-health effectief kunnen integreren en ondersteunen in hun werkprocessen. Dit helpt hen om de technologie te gebruiken als een waardevolle aanvulling op hun bestaande methoden.
- De weerstand tegen e-health in de diëtetiek is vaak gebaseerd op misverstanden
Angst wordt hier als een belangrijke factor genoemd. Deze angst voor nieuwe technologie komt vaak voort uit onbekendheid en onwetendheid over het gebruik ervan. Het begrijpen en vertrouwd raken met de technologie kan helpen deze angst te verminderen en de acceptatie te vergroten.
Toch is er weerstand tegen e-health omdat er steeds nieuwe e-health ogramma’s bijkomen. “Welk programma moet je dan kiezen?” Is een terechte vraag. Samenwerking en kennisdeling zijn essentieel om deze uitdagingen te overwinnen. Het moet niet de zoveelste oplossing zijn die erbij komt zonder goede integratie. Voor declaratie zijn bijvoorbeeld nog geen geschikte oplossingen, wat soms leidt tot dubbel werk en overlap. Soms moet je dus gewoon wachten totdat er iets beschikbaar is wat goed werkt.
De toekomst van online consulten ziet er veelbelovend uit voor degenen die het durven te proberen. Er is veel vertrouwen in het leveren van uitstekende therapie en het maken van verbindingen met mensen online. Online therapie kan persoonlijk werken omdat je iemand in zijn eigen omgeving ziet. Dit biedt de mogelijkheid om meer gegevens te verzamelen en een breder perspectief te krijgen.
Samengevat
Net als in de GGZ heeft e-health in de diëtetiek nog een lange weg te gaan. De voordelen zijn duidelijk: efficiëntere werkprocessen, slimmere cliënteninformatie en meer flexibiliteit voor de diëtist zelf. Een gedegen implementatie vergt echter zorgvuldige planning, opleidingen en aandacht voor toegankelijkheid en weerstand.
Door e-health te zien als een verlengstuk en niet als vervanging, kunnen diëtisten hun cliënten beter ondersteunen en de werkdruk verlagen. De toekomst van diëtetiek ligt in een hybride aanpak waar technologie en menselijke interactie hand in hand gaan.
